Özgün biçimine “-ist” ekleyip uydurduğumuz Fransızca (!) sözcüklerden kimileri (1):
Şovenist: Doğrusu, Fransızca ‘aşırı milliyetçi’ anlamındaki “chauvin” (şoven, okunur).
Baterist: Aslı, orkestra davulcusu demek olan Fransızca “batteur” (batör, okunur).
Uydurma ‘baterist’in (2) Fransızcası “batteur”den dem vurmuşken “-eur” eki alan bir başka sözcüğe değinelim…
‘PALAVRACI’ HULUSİ BEY!
Yeşilçam’ın simgelerinden Hulusi Kentmen’le özdeşleşen bir sözcük bu:
“Fabrikatör”
Özü sözü bir, babacan ‘fabrika sahibi’ tiplemesiydi Hulusi Bey.
Oysa Fransızcada “fabrikatör” (fabricateur), palavracı demek!
Bu dilde, fabrika sahibi ise “fabricant” (fabrikan, okunur).
Öte yandan yine ‘Fransızcadan alıp yapısını bozduğumuz sözcükler’ var (Uysal, sayfa 20).
Örneğin “pantalon”u, ikinci ‘a’sını ‘o’ yaparak (pantolon) güya ‘Türkçeleştirmişiz’!
Böylece sözcüğün özgün yapısını bozmakla kalmayıp şu Türkçe kuralını da çiğnemişiz:
Türkçe sözcüklerde ‘o’ harfi varsa ilk hecededir; boyunduruk, bozkır, doğa vb.
Üç haftadır aktardığımız sınırlı sayıdaki ‘sözde Türkçe’ örnekleri bile, ana dilimizi ‘temize çekmemiz’ gerektiğini gösteriyor.
Doğrusu, Ziya Gökalp de “Türkçeleşmiş, Türkçedir” tezine bir başka şiiriyle yine kendisi karşı çıkmıştı:
“Evinin yemişi erikle elma / Komşunun bağından hurmayı alma / Başka dile uymaz annenin sesi / Her sözün ararsan vardır Türkçesi.”
Elbette siz, Türkçemizi temize çekmek için toplumca, demokratik yollardan, önce Türkiyemiz temize çekilmeli de diyebilirsiniz.
Haklısınız, neresinden tutsanız elinizde kalıyor!
TEŞEKKÜRLER, SUAT ÇAĞLAYAN
Eski Kültür Bakanı Suat Çağlayan, 4 Eylül 2016 tarihli Haber Türk’teki köşe yazısında, “Güncel Örneklerle Medyada Dil Yanlışları” kitabımızı konu etmiş. Sayın Çağlayan, “Sadece gazetecilerin değil, eli kalem tutan herkesin elinin altında bulunması gereken bir kitap. (…) Keşke herkes, böyle bir kitabın kendisi için gerekli olduğunu düşünebilse…” diyerek bizi onurlandırmış.
Genişletilmiş 3. baskısını hazırlamakta olduğumuz kitabımız için bize güç veren yazısı nedeniyle Sayın Çağlayan’a en içten teşekkürler!
GRAM GRAM ‘EPİGRAM’
İki sarhoşun (!) / Yüzü suyu hürmetine, sonsuza dek / Köktendinciler asla vuramayacak ket / Uygar Batı’ya yürüyüşünü… / Sürdürecek bu Cumhuriyet!
1) Sermet Sami Uysal; Türkçe’de Yaratılan ‘Fransızca’ Sözcükler – Türkçe’de Anlamları Değiştirilen Fransızca Sözcükler (YKY) Eylül 2014
2) İşin en üzücü yanı; TDK’nın Güncel Türkçe Sözlük’ünde de şu maddenin olması: “baterist, isim, müzik Fransızca batteriste“