Türkçetele -3

Paris’te geçen ay, geniş çaplı bir polis gösterisi yapılmıştı. CNN Türk’ün 18 Mayıs 2016 günkü bir haber bülteninde yürüyüş, şu uzun başlıkla ekrana yazıldı:

“Sokakta ardarda yaşanan olaylar sonrası polis de eyleme geçti”

Başlıktaki “ardarda” yinelemesi, bir değil iki yazım (imla) yanlışı birden içeriyor.

1- İkilemeler (dolayısıyla da ‘yinelemeler’) ayrı yazılır: çoluk çocuk, güçlü kuvvetli, göz göze, diz dize…

2- Yukarıdaki başlıkta, ayrı yazılması gereken yinelemenin ilk sözcüğü sert ünsüzle biter: art… İkinci sözcüğün sert olan son sesi (t) ise ünlü harfle biten ek aldığı için yumuşayıp “d” olur:

“Art arda…”

Benzer bir yanlış, 27 Mayıs 2016 tarihli Cumhuriyet’in ikinci sayfa manşetindeki iri puntolu resimaltı başlığında yapıldı:

“Fotoğrafta Elele

Söz konusu manşetin alt başlığı da şöyleydi:

“Cübbeli Ahmet’in damadı Esat Palazoğlu ve ailesi AKP iktidarıyla birlikte hızla yükselişe geçerek servet ve nüfus sahibi oldu.”

Tümcede geçen “nüfus”, bilindiği gibi ‘bir yerde yaşayanların toplam sayısı’ demek. Doğru sözcük ise “nüfuz”;  buradaki (mecazî) anlamıyla ‘söz geçirme, güçlü olma, erk…’

 ÇOK UYARMIŞ, KİMSE ‘KAİLE’ (!) ALMAMIŞ

 “Nüfus” ve “nüfuz” gibi Arapça kökenli olup yanlış kullandığımız bir sözcük de “kal”; Türkçesi ‘söz’. Dilimizde “kale almamak” (önemsememek) diye eski bir deyim var. “Kal”in, ünlü bir harfle başlayan ek aldığında ilk hecesi uzun okunur; “ka:le almamak”… Bu durum, yazım yanlışına yol açıyor; deyim sık sık “kaale almamak” diye bir ‘a’ harfi fazlalığıyla hatalı yazılıyor.

Fakat aşağıda aktaracağımız biçimine ilk kez tanık olduk.

İstanbul Beyoğlu’nda bir inşaatın temel kazısı sırasında, bitişikteki bina eğilmiş! Kanal D, 25 Mayıs 2016 tarihli ana haber bülteninde olayı aktarırken

habercinin görüştüğü sokak sakinlerinden bir kadın, şöyle yakındı:

” Defalarca uyarıda bulundum ama kimse ‘kaile’ almadı!”

Halktan birinin bu yanlış sesletimini, doğrusu pek ‘kale almadık’… Ama hemen ardından acı acı gülümsemekten kendimizi alamadık. Çünkü, kadının söyledikleri koskoca puntolarla Kanal D ekranına aynen yazıldı:

“Defalarca uyarıda bulundum ama kimse kaile almadı!”

Bakalım, bir gün bizi ‘kaile’ (!) alan olacak mı? diye merakla yazmayı sürdürüyoruz.

GRAM GRAM ‘EPİGRAM’

Evet, haykırdığın gibi: / “Kadın yaktılar / Ozan yaktılar/ Köpek yaktılar / Orman yaktılar…” / Kıyıcı Nemrut’lar / Ve onların cehennemine / Odun taşıyanlar / Maskelerini indirdin / Yaşar Nuri Hocam / Allah’la aldatamazlar / Milleti daha yıllar boyu / Sen nurlar içinde rahat uyu!