Medya çalışanlarımızın çoğunlukla yabancı kökenli sözcüklerle ilgili “sesletim” ve “yazım” sorunları sürüyor.
Biz de kimileri ‘ekran ünlüsü’ olan sunucularımızın başarılarına gölge düşüren dil yanlışlarıyla ilgili ‘yapıcı’ eleştirilerimizi sürdürüyoruz.
Kanal D’nin 19 Ağustos 2016 ana haber bülteninde, vtr’deki erkek sesi:
“Şehit cenazesinde askerî ‘erkan’ da hazır bulundu.”
‘Bir topluluğun ileri gelenleri, büyükler, üstler’ demek olan Arapça kökenli “erkân” sözcüğü ‘ince k’ ile söylenir. Vtr’deki ses ise “erkân”ı,erkek adı “Erkan” der gibi ‘kalın k’ ile okudu.
Aynı bültende, Anıtkabir’deki töreni anlatan haberci de “Misakımillî Kulesi”nden söz ederken “misakımillî”nin sadece son hecesini uzattı. Oysa ‘ulusal ant’ anlamındaki sözcük, “mi:sa:kımillî:” diye (ilk iki hecesiyle son hecesi uzatılarak) söylenir.
‘ŞEMAL’ DEĞİL, ‘ŞEMAİL’
CNN Türk‘ün 30 Ağustos Zafer Bayramı‘ndaki “Parametre” izlencesinde, “erkân”ı ‘kalın k’ ile seslendirme sırası (!) başarılı sunucu Ebru Baki’deydi.
Aynı izlencede, değerli gazeteci Deniz Zeyrek de “kutlamanın şekli şemali…” dedi. Buradaki anlamı ‘dış görünüş’ olan Arapça kökenli sözcüğün doğrusu “şemal” değil; ‘i’ harfi ilavesiyle “şemail”dir. Söz konusu ikileme de “şekil şemail” olarak yazılıp söylenir.
Saynur Tezel Özgentürk, ekrana yakışan bir sunucu. Kendine özgü, hoş bir biçemi (üslup) var. Ama, 3 Temmuz 2016 günü CNN Türk’ün saat 20.00 haberlerini sunarken şöyle bir tümce kurdu:
“(Suriyeli mültecilere vatandaşlık verilmesi konusunda) Açıklama en ‘yetkin’ ağızdan (Erdoğan’dan) geldi.”
Doğaçlama konuşurken sanırız ‘en yetkili’ demek isteyen sunucunun kullandığı öz Türkçe “yetkin”sözcüğü, ‘olgun, kâmil, mükemmel’ anlamlarında bir sıfat.
KESME İMİ ÜŞENGEÇLİĞİ!
Yazım yanlışlarına gelince… Son haftalarda, özgün biçimiyle yazılan yabancı sözcüklerle Türkçe eklerin arasına kesme imi (‘) konulmayışı dikkatimizi çekiyor. En çok da TV ekranına atılan başlıklarda (KJ).
Kanal D’nin 23 Ağustos 2016 ana haber bültenindeki bir KJ şöyleydi:
“Çocuklar Hackerların Hedefinde”
Halk TV’de, 3 Eylül 2016 günü yayımlanan “Şimdiki Zaman”da da aynı yanlışa düşüldü:
“(Falancanın) Tweeti…”
İlk örnekte ‘bilgisayar dizgesini bozan kişi’ anlamındaki İngilizce ‘hacker’ ile Türkçe çoğul eki ‘-lar’ arasında; ikinci örnekte de yine İngilizce ‘tweet‘ ile Türkçe “-i” durumu ekinin arasında mutlaka kesme imi (‘) olmalıydı.
Umarız, eleştirilerimiz dikkate alınır.
GRAM GRAM ‘EPİGRAM’
Gizli değil artık zamirleri / Kurbanlık koyun görüyor bizi / Emperyalizmin vampirleri