En iyi eleştiri, özeleştiridir, düşüncesiyle medyamızdaki ‘dil yanlışlarına’ dikkat çekmeyi sürdürüyoruz…
Deneyimli bir meslektaşımız, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın resmen ziyaret ettiği Mozambik’ten, haber kanalının canlı yayınına bağlanıyor:
– Burası ‘oldukça’ sıcak… Ülkenin ‘oldukça’ ciddi ekonomik sorunları var.
Gazetecinin “çok” anlamında kullandığı “oldukça” belirteci, aslında ‘ne az ne de fazla; orta karar’ demek.
Meslektaşımızın bağlandığı izlenceyi sunan ekonomi habercisi genç kadın da OHAL’in açılımını yanlış söylüyor. “Olağanüstü halin…” derken “hâlin”in ilk hecesini uzatmadan okuyor. Böylece de ‘durum’ anlamındaki “hâl” sözcüğü; kimi gıda maddelerinin toptan satıldığı yer, demek olan (ve ‘şapkasız’ yazılan) “hal” ile karışıyor. ‘Olağanüstü’ olan sanki gıda pazarıymış gibi trajikomik bir anlam ortaya çıkıyor.
Aynı sunucunun, aynı izlencede, ilk ve son heceleri uzun olan “Azeri” (aazerii, okunur) sözcüğünü dümdüz söylemesi de cabası!
‘İSTASYON DURAĞI’ (!)
Moskova’daki bir metro durağında, kaynak makinesinden sızan gaz patlamış. Haber kanallarımızdan biri, olayı şöyle duyuruyor:
– Patlama, istasyon durağında büyük hasara yol açtı.
İstasyon durağı, denmez. Çünkü “istasyon” (Fr. station) zaten “tren ya da metro durağı” demek.
Bir başka kanalın – manken kökenli- kadın sunucusu, Kayseri’de 14 şehit verdiğimiz terör olayının ardından ne dese beğenirsiniz:
– Soruşturmanın ‘selahiyeti’ açısından…
İlk ünlü harfi ‘e’ değil, ‘a’ olan, ‘yetki’ anlamındaki “salahiyet” sözcüğünün bu haberde yeri yok. Kızımız “soruşturmanın ‘selameti’…” diyecek ama “selamet” (esenlik) sözcüğünü ya bilmiyor veya biliyor da haberi içselleştirmeden okuyor.
Özeleştirilerimize, haftaya da devam edeceğiz.
SUNUCULARA 4 ÖNERİ
TV sunucularına önerilerimiz var:
1- Sözcük dağarcığınızı varsıllaştırmak için mutlaka bol bol kitap okuyun.
2- Fırsat buldukça tiyatroya gidin. Sesletim (telaffuz) konusunda size çok yararı olacaktır.
3- Cumartesi günleri sabah saat 08.00’den itibaren, Halk TV’de gazete özetlerini sunan Rahmi Aygün’ü dört göz, dört kulak kesilerek izleyin. Aygün’ün, her sunumunda hece ve sözcük vurgularının yanı sıra ‘ussal değer vurgularını’ ne denli ustalıkla yaptığına dikkat edin.
4- Hemen hepimiz, ‘akıllı’ telefonlarımız aracılığıyla sözlüklere ulaşabiliyoruz. Özellikle TDK’nın “Sesli Türkçe Sözlük”üne sık sık başvurmayı ihmal etmeyin.
GRAM GRAM ‘EPİGRAM’
Abdülhamit’in torunu / GS Adası bizim, demiş / Tapusunu istemiş / Ada olmaz, soda verelim… / Hazmettirir belki Cumhuriyeti!