Baş 'Dil'le Tartılır -2

CNN Türk’te, bir kız futbol takımıyla ilgili haber veriliyor. Görüntüleri, İran’dan sanıyoruz önce. Ama hayır, bu bir Türk kız takımının haberi. Sivas’ın bir köyünde futbol takımı kuran genç kızlarımız, gol yemeden il şampiyonu olmuşlar. Aferin!

Vtr’den ekrana yansıyan ses, “Beypınarı’nın kızları…” diyor.

Demek, sporcu kızlarımızın köyünün adı “Beypınarı”ymış.

Ama, üç beş saniye sonra köyün tabelası ekrana getirilince öyle olmadığını anlıyoruz:

“Beypınar” (‘-ı’ takısı yokmuş meğer)!

Hemen ardından, ekranın altında başlık (KJ) beliriyor:

“Beşpınar…”

Hoşgörülü bir yorumla, meslektaşlarımızın ‘dikkat toplaşımı (konsantrasyon) eksikliğini’ gösteren, dikkatli izleyicilerinse dudağında gülümseme yaratacak bir haber bu. Keşke tüm yanlışlarımız böyle olsa, dedirtiyor.

‘SEBEBİ NEDEN’ (?)

Medyamızda, Türkçe sevdalısı okur / izleyiciyi üzen mantık, dilbilgisi, yazım, sesletim yanlışlarının ne yazık ki artarak sürdüğünü görüyoruz.

Örneğin:

Çiçeği burnunda Tv kanalı Tele-1‘in sadık bir izleyicisi olduk. Özellikle de

Prof. Dr. Emre Kongar ile kanalın yöneticisi Merdan Yanardağ’ın gündemi yorumladıkları “18 Dakika”yı kaçırmamaya çalışıyoruz.

Ama, Tele-1′in haber bültenlerindeki dil yanlışları keyfimizi kaçırıyor.

29 Haziran günkü ana haber bülteninde; “… Datça’da, nedeni belirlenemeyen bir sebeple başlayan yangın…” denince olduğu gibi. “Neden” ve “sebep”in eş anlamlılığı unutularak!

VE, NEYİ ‘SAĞDIK’?

Yukarıda “sadık” sözcüğünü kullanınca CNN Türk’te yapılan iki ayrı dil yanlışını anımsadık. Bu ciddi haber kanalımız, 19 Eylül günü ABD Başkanı Trump’ın BM Genel Kurulundaki konuşmasını verirken ekrana yazılan tümce:

“… (Venezuela’nın sorunu) sosyalizmi özüne sağdık biçimde uygulaması.”

Tümcedeki yazım (imla), en az Trump’ın sözü kadar saçma. ‘Sadakatli’ anlamındaki Arapça kökenli “sadık”ın; “sağmak” eyleminin “di’li geçmiş zaman, birinci çoğul kişi” çekimiyle karıştırılıp (!) ‘sağdık’ diye yazıldığını ilk kez görüyoruz.

Adı, ‘ü’ ve ‘çift l’ harfleriyle“Venezüella” olarak Türkçeleşmiş; (sahip bulunduğu dünyanın en varsıl petrol rezervini rahatça ‘sağabilmek’ için emperyalizmin huzur izni vermediği) Güney Amerika ülkesine ‘Venezuela’ denmesi de cabası!

‘BEYTÜLMAL’ ZIRVASI

Halk TV’de her gün yüz elli kez yinelenen bir sesletim yanlışı:

“Atatürk ve Beytülmal

Kanalın düzenlediği kampanya çerçevesinde, okurlarına sattığı kitaplardan birinin adı bu. İçeriği de “Atatürk’ün para ve malla ilişkisi…” olarak sunuluyor. Büyük Önder’in tüm devlet adamlarınca örnek alınası tokgözlülüğünü anlatan değerli bir kitap olduğuna hiç kuşku yok.

Arapça ‘ev’ anlamındaki “beyt” ve ‘servet’ anlamındaki “mal”dan oluşan “beytülmal; devlet hazinesi” demek. Sözcük, ‘beytülmaal’ diye son hecesi uzun ve son sesi ‘l’ ince okunması gerekirken Halk TV ekranında sürekli ‘kısa a’ ve ‘kalın l’ ile seslendiriliyor.

Medyamızdaki yanlışları sergilemeyi sürdüreceğiz.

GRAM GRAM ‘EPİGRAM’

Çok zayıflattı bizi bu rejim çok / Laik eğitim baş suçlu! / Ne yaman çelişkidir ki  / Yeni millî eğitimimiz / Aç(l)ık (or)uçlu!